Letterpress tips & tricks

Letterpress is overal, maar ben je ook op de hoogte van wat er allemaal kan? Hoe bereid je je ontwerp bijvoorbeeld het best voor? Of welk papier is het meest geschikt? Wij zwaaien met tips en tricks om je eigen werk te verbeteren, loodsen je langs alle geheimen en beantwoorden nog meer FAQs.

Vragen over letterpress

Letterpress is een oude ambachtelijke techniek. Vroeger werden houten of loden drukletters eerst met de hand gezet en dan afgedrukt, voorzien van inkt en in het papier geperst. Vandaag gaat het natuurlijk allemaal iets vloeiender en drukken we aan de hand van digitale bestanden en met behulp van kunststofplaten, die we belichten via een film van hoge resolutie.

In principe kan dat. Het effect van het drukwerk valt dan te vergelijken met een krantenfoto in grijswaarden. Halftoonafbeeldingen vormen wel een uitdaging bij letterpress, aangezien zij een robuust inktsysteem en hoge druk vereisen.

Soms hoor je inderdaad dat letterpress niet geschikt zou zijn voor grotere oplagen. Wat ons betreft klopt dat niet. Bij Buroform beschikken we over acht cilinderpersen, juist omdat de vraag naar grotere oplagen alleen maar stijgt. Die enorme drukcapaciteit maakt ons overigens één van de grootste spelers in dit marktsegment. We zien letterpress dan ook als een heel relevante techniek die inzetbaar is voor zowat alle commerciële doeleinden, ongeacht de omvang.

Ja hoor, maar er zijn wel een aantal factoren waar je rekening mee moet houden. We lijsten ze even op voor jou, zodat je weet waar je zeker op moet letten.

  • Kleurvariaties zijn mogelijk

Bij letterpress worden kleuren handmatig toegevoegd en geregeld. Grote aaneengesloten kleurvlakken zijn daardoor iets moeilijker te beheersen. Het gevolg: er kunnen kleurvariaties ontstaan, waarbij bepaalde delen van je ontwerp een grotere of kleinere densiteit krijgen. We doen er wel alles aan om de consistentie nauwgezet op te volgen, zodat schakeringen zo min mogelijk voorkomen.

  • Soms ontstaat er een ‘gewolkt’ effect

Om details in je ontwerp scherp te houden, drukken we aaneengesloten kleurvlakken soms met een lagere inktdichtheid. De inkt kan dan een ‘gewolkte indruk nalaten. De intensiteit van het gewolkte effect hangt ook af van het type papier dat je gebruikt. Kies je bijvoorbeeld voor donkere kleuren op ruw katoenpapier, dan ontstaat er een erg gewolkt effect. Lichte kleuren op een gladde papiersoort werken dan weer beter.

  • Bij zware impressies kan het blad vervormen

Bij een zware impressie verandert de dikte van het papier. Doe je dit bij grote oppervlakken met illustraties, dan kunnen er bellen ontstaan in het blad of gaat het krullen. Vandaar ook de naam chips-effect. Heb je een ontwerp met veel illustraties? Dan verkleint de kans dat het eindresultaat volledig plat zal zijn.

Letterpress drukwerk vraagt vooral veel afstelwerk. We gaan tot in de perfectie. Aangezien letterpress een zeer oude, ambachtelijke techniek is, zullen 2 afdrukken nooit exact hetzelfde zijn. Maar dat is juist het leuke eraan.

In je ontwerp is het toch best om op te letten met extreem fijne lijntjes of grote vlakken.

Te fijne lijnen zullen niet genoeg inkt kunnen vatten en wegvallen in je ontwerp. Grote vlakken kunnen kleurvariaties veroorzaken of je kan een wolkeffect creëren en in het slechtste geval zelfs je blad vervormen.

Vragen over inkten

Dat kan zeker, maar echt aan te raden is het niet. Witte en lichtgekleurde inkten worden namelijk transparant gedrukt. Doe je dat op donker papier, dan zal de witte inkt al  gauw donkerder ogen dan je eigenlijk wil. Hoe donkerder het papier, hoe sterker de transparantie ook tot uiting komt. Wil je toch het volle witte effect ervaren? Dan kies je best voor witte folie of voor onze HP Indigo 7900, die elke kleur perfect kan drukken.

Letterpress werkt telkens met één hoofdkleur. Daarnaast kan je kiezen uit zoveel steunkleuren als je maar wilt. Let wel op: de kosten gaan snel de hoogte in, omdat de productie veel tijd in beslag neemt. Voor elke kleur moeten we namelijk een apart cliché maken en aparte instellingen uitvoeren. Bovendien moet elke plaat ook afzonderlijk gewassen worden.

Dat is inderdaad niet evident. Op een scherm zien kleuren er al gauw anders uit dan op papier. Zelf werken we uitsluitend met Solid Uncoated Pantone-inkten. Wil je een kleur selecteren, dan maak je dus best gebruik van een fysieke Pantone- kleurenwaaier. Heb je die niet in je bezit? Dan helpen wij je graag zoeken naar een Pantone-kleur die perfect aansluit bij de tint die je wenst.

Jammer genoeg niet. We drukken alleen op ongestreken papiersoorten, en daarvoor zijn alleen Uncoated Pantone-inkten geschikt. Combinaties op basis van andere kleurenwaaiers zoals Coated, Process of RGB zijn dus niet mogelijk. Heb je een alternatieve kleur op het oog? Dan ga je best op zoek naar een soortgelijke uncoated kleur. Gaat die zoektocht minder goed dan gehoopt? Geef een seintje en we helpen je op weg!

Als je echt voor een glanzende opdruk wil gaan, dan kies je best voor foliedruk. Met letterpress is het niet mogelijk om inktglans te verkrijgen op ongestreken papier.

Ja hoor! Metallic inkten zijn prachtig. Het leuke is ook dat je ze dekkend kunt drukken op gekleurde materialen, in tegenstelling tot veel andere lichte hoogdrukinkten. Denk je er bijvoorbeeld over om wit te verwerken op een donkere achtergrond? Dan is zilver eigenlijk een veel betere optie, omdat je dan het volle kleureffect ervaart.

Jawel, al is er wel een ‘maar’: op ongestreken papier ogen ze namelijk snel dof. Check dus zeker de Uncoated Pantone-kleurenwaaiers om een correct beeld te krijgen van het echte effect. Of wat nog beter is: voor foliedruk gaan. Daarmee bereik je het allermooiste resultaat.

Bij diep- en blinddruk wordt er niet met inkt, maar met een cliché gedrukt. Op die manier ontstaat er reliëf in het papier. Bij diepdruk liggen de gedrukte delen lager dan de niet bedrukte delen, bij blinddruk is het juist andersom. Waar je wel op moet letten: bij blinddruk zal je altijd een uitsparing zien aan de achterzijde van het papier. Bovendien zijn beide technieken niet ideaal als je werkt met een klein lettertype. Laat je ook altijd goed adviseren over je papierkeuze: die heeft grote invloed op het eindresultaat.

Heb je een ontwerp met tekst of een foto in blind- of diepdruk? Dan kan je de lees- of zichtbaarheid daarvan vergroten door te werken met een minimum aan tonale inkt of zelfs vernis. Met andere woorden: door contrast te creëren tussen illustratie en papier, komt de info scherper in beeld. Zelf zijn we trouwens grote fan van dit principe. Wat we bovendien vaak doen, is printen met dezelfde kleur als het papier, zodat er een toon-op-tooneffect ontstaat.

Vragen over papier

Doorgaans drukken we op papier van 400-500g/m2, al kan je altijd opteren voor dikkere papiersoorten. De maximale dikte waarmee we werken is 900g/m2 of 1,2 mm.

Als je houdt van een diepe reliëfdruk, dan is katoenpapier de beste en mooiste optie. Veel van onze klanten kiezen daar ook voor. Alleen is het een duurder product, wat natuurlijk je keuze kan beïnvloeden. Past dit papier toch niet in je budget? Geen nood: dan zijn er ontelbaar veel ongestreken papiersoorten die een prachtige kwaliteit bieden.

Katoenpapier is veel zachter dan papier gemaakt van houtpulp. Dat is meteen de reden waarom het een diepere, scherpere en dus mooiere indruk geeft.

Papier met een uitgesproken textuur of hoge densiteit – zoals linnen, vilt, perkament en leder – gebruiken we liever niet. De vezels zijn al zo sterk samengeperst dat een extra indruk geen goed idee is.

Absoluut, al zullen het nooit exacte kopieën van elkaar zijn. Een minimaal verschil is er altijd, maar we kunnen kleuren creëren die heel dicht aanleunen bij eender welke tint die jij voor ogen hebt.

Dat kan zeker. Als je een dergelijk toon-op-tooneffect wilt, raden we je trouwens aan om in Adobe Illustrator de filter multiply te gebruiken als proefweergave. Daarmee krijg je een heel goede indicatie van overgedrukte kleuren.

Normaal gezien niet, omdat het geen goed drukresultaat geeft in letterpress. Prefereer je zelf toch een gestreken papier, dan kies je best voor offsetdruk of digitale druk.

Voor letterpress is dat A4 formaat. Kies je voor foliedruk, dan is het grootste papierformaat 52 x 72 cm, met een maximum drukbeeld van 50 x 70 cm. Diep- en blinddruk is eveneens mogelijk op 52 x 72 cm met een drukbeeld van 50 x 70cm.

Vragen over controles tijdens het drukken

Natuurlijk! We hebben niets liever, aangezien we dan snel en nauwkeurig kleur- en drukaanpassingen kunnen doen. Geraak jij of je klant toch niet tot bij ons? Dan kunnen we je altijd een proefdruk opsturen of een virtuele check bezorgen.

Een proefdruk is een testversie van je drukwerk, om op voorhand een beeld te krijgen van het eindresultaat. Woon je ver of is het moeilijk om tot in Mechelen te geraken? Dan maken we een aantal proefversies op basis van diverse drukdieptes en inktdichtheden. Die sturen we vervolgens op, zodat je gemakkelijk kunt beslissen. Let wel op: deze aanpak vraagt natuurlijk extra werk, waardoor je drukwerk ook duurder wordt.

Vragen over edge painting / kleur op snee / gekleurde randen

Een dikke papiersoort is in dat geval het meest geschikt: papier van 300 g/m2 of meer is ideaal. Bovendien kan je eender welke RAL-kleur kiezen. Informeer je wel best tijdig, want we hebben niet elke kleur standaard op stock.

Klein of groot, het maakt niet uit. Van een notitieblok, uitnodiging of postkaart tot een boek, gekleurde randen kunnen altijd!

Voor het beste resultaat laat je illustraties of afbeeldingen best niet over de snijrand lopen. Door de impressie op een afstand van de rand te houden, blijft die duidelijk afgelijnd. Kleine grafische elementen zoals lijnen en klein gedrukte tekst kunnen overlopen. Grote grafische gebieden kunnen problemen veroorzaken.

In principe niet, al kan het bij eenvoudig stanswerk zoals een cirkel wel. Maar papierranden die met een matrijs zijn gesneden, kunnen niet schoon genoeg worden gekleurd om aan onze kwaliteitsnormen te voldoen.

Je kan altijd gaan voor randen in zilver, goud en koper metallic. Alleen moet je er rekening mee houden dat de kleuren er meer als een metaalinkt uitzien dan als een folie. Om duidelijk beeld te vormen van glanssterktes, kan je er best even een Uncoated Pantone-kleurwaaier bijnemen.

Ja hoor. De randen van donkere papiersoorten kunnen we voorzien van zowel lichte als felle kleuren.